Σε εξέλιξη νέα σοβαρή κρίση Φαναρίου – Αθήνας

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Νέα σοβαρή κρίση εξελίσσεται στις σχέσεις του Φαναρίου με την Αθήνα, που επί Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου ξεκίνησαν με άριστες προοπτικές.

Στην αρχή επλήγησαν με τις αλλεπάλληλες επισκέψεις του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως κ. Βαρθολομαίου στις Μητροπόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης και τις δηλώσεις του περί των επ’ αυτών δικαιωμάτων του.

Οι δηλώσεις αυτές στην Αθήνα θεωρήθηκαν ότι ήσαν προκλητικές σε βάρος των δικαίων της Εκκλησίας της Ελλάδος.
Το θέμα ενόχλησε πολύ τη Μονή Πετράκη, αλλά δεν υπήρξε δημόσια αντίδραση. Απλώς ο Αρχιεπίσκοπος σταμάτησε να συνοδεύει τον Πατριάρχη στις περιοδείες του...
Το δεύτερο πλήγμα στις σχέσεις Φαναρίου – Αθήνας ήταν η παρέμβαση του κ. Βαρθολομαίου στην εκλογή του Μητροπολίτου Ιωαννίνων και η πρότασή του να ψηφισθεί αρχιμανδρίτης, ο οποίος δεν είχε τις καλύτερες σχέσεις με τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο, αντί του προταθέντος από τον Αρχιεπίσκοπο συνεργάτου του, πρωτοσυγκέλλου της Αρχιεπισκοπής.
Η παρέμβαση του Πατριάρχου διέρρευσε από την οδό Αγίας Φιλοθέης στον Τύπο και από το Φανάρι θεωρήθηκε ότι έγινε για να εκτεθεί ο κ. Βαρθολομαίος και να περιέλθει σε δύσκολη θέση. Ακολούθησε σχετική δική του δήλωση, με την οποία επιχείρησε να δικαιολογήσει την παρέμβασή του. Η πρόταση του Πατριάρχου στην εκλογή του Μητροπολίτου Ιωαννίνων ελάχιστη υποστήριξη βρήκε στην Ιεραρχία, ακόμη και μεταξύ των Μητροπολιτών των «Νέων Χωρών».
Σε απάντηση προς την Αθήνα για τη στάση της στην εκλογή του Μητροπολίτου Ιωαννίνων το Φανάρι προκάλεσε και πάλι ένταση και νέο πλήγμα, το τρίτο, στις σχέσεις του με την Εκκλησία της Ελλάδος, τον τελευταίο καιρό. Τον προταθέντα από τον Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο και αποτυχόντα να εκλεγεί στη Μητρόπολη Ιωαννίνων αρχιμανδρίτη όχι μόνο τον προήγαγε σε Μητροπολίτη Αδριανουπόλεως, αλλά τον τοποθέτησε και διευθυντή στο Γραφείο του Πατριαρχείου στην Αθήνα, στη θέση του Μητροπολίτου Περγάμου!
Η απάντηση της Αθήνας ήταν άμεση: Η εκκλησιαστική απομόνωσή του. Ο Αρχιεπίσκοπος αρνείται να τον δεχθεί και δεν υπάρχει μαζί του οποιαδήποτε συνεργασία των υπηρεσιών της Ιεράς Συνόδου, της Αρχιεπισκοπής και των Ιερών Μητροπόλεων.
Για τα γεγονότα, που αφορούν στον νέο διευθυντή του Γραφείου του Πατριαρχείου στην Αθήνα, η Αρχιεπισκοπή ενημέρωσε τις ελληνικές πολιτικές αρχές, οι οποίες έναντι του τηρούν στάση ανάλογη με εκείνη της Εκκλησίας της Ελλάδος.
 Το νέο πλήγμα, το τέταρτο, στις σχέσεις Φαναρίου – Αθήνας και το βάθεμα της μεταξύ τους κρίσης προήλθε από τον Αρχιεπίσκοπο κ. Ιερώνυμο.
Η παρουσία εκπροσώπου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Αθήνα του έδωσε την ευκαιρία. Ήταν μία ακόμη απάντησή του στην πρόκληση του Πατριάρχου να ορίσει διευθυντή του Γραφείου του Πατριαρχείου στην Αθήνα, χωρίς ενημέρωσή του και, επομένως, χωρίς την έγκριση του. Ιδού το περιστατικό:
Από το 2014 ξεκίνησε μια πρωτοβουλία των έξι Ορθοδόξων Εκκλησιών, που διαθέτουν στις Βρυξέλλες γραφείο εκπροσώπησής τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Πατριαρχεία Κωνσταντινουπόλεως, Μόσχας, Ρουμανίας και Βουλγαρίας και οι Αυτοκέφαλες Εκκλησίες Ελλάδος και Κύπρου) να συναντώνται μια φορά τον χρόνο σε μία από αυτές και να ανταλλάσσουν απόψεις επί επικαίρων ζητημάτων.
Πέρυσι η συνάντηση έγινε στη Ρουμανία και εφέτος έγινε στην Ελλάδα με θέμα «Ο ρόλος της Εκκλησίας σε καιρό κρίσης». Κορύφωση της συνάντησης ήταν η Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου Ηλιουπόλεως, όπου προϊστάμενος είναι ο γραμματέας της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Ευρωπαϊκών Θεμάτων, Αρχιμανδρίτης π. Σπυρίδων Κατραμάδος.
Οι επικεφαλής των αντιπροσωπειών ήσαν εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο Μητροπολίτης Βελγίου κ. Αθηναγόρας, εκ μέρους του Πατριαρχείου Μόσχας ο Αρχιμανδρίτης Φιλάρετος Μπουλέκοφ, εκ μέρους του Πατριαρχείου της Ρουμανίας ο Μητροπολίτης Αργοβιστίου κ. Νήφων, εκ μέρους της Εκκλησίας της Κύπρου ο Επίσκοπος Νεαπόλεως κ. Πορφύριος και εκ μέρους της Εκκλησίας της Ελλάδος ο Μητροπολίτης Αχαΐας κ. Αθανάσιος. Απουσίασε ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου της Βουλγαρίας,
Μητροπολίτης Κεντρικής Ευρώπης κ. Αντώνιος. Κατά το έθιμο στη Θεία Λειτουργία θα συμμετείχαν όλοι οι εκπρόσωποι και θα προΐστατο Αυτής ο εκπρόσωπος του Φαναρίου, Μητροπολίτης Βελγίου. Όμως ο Αρχιεπίσκοπος όρισε στη Θεία Λειτουργία εκπρόσωπό του, τον Μητροπολίτη Βελεστίνου κ. Δαμασκηνό, και επομένως αυτός προέστη Αυτής.
Σε απάντηση προς την ενέργεια του κ. Ιερωνύμου ο εκπρόσωπος του Φαναρίου, Μητροπολίτης Βελγίου, για να μην είναι υπό τον Μητροπολίτη εκπρόσωπο του Αρχιεπισκόπου,
δεν έλαβε μέρος. Απλώς συμπροσευχήθηκε και υπηρεσιακώς ανέφερε το γεγονός στο Φανάρι. Στη στάση του τον ακολούθησε και ο εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Ρουμανίας. Το Φανάρι θεώρησε ότι η ενέργεια του κ. Ιερωνύμου ήταν προσβλητική προς αυτό και αναμένεται η αντίδραση του, που θα είναι ένα ακόμη βήμα στο βάθεμα της εξελισσόμενης μεταξύ τους κρίσης.

Σημειώνεται ότι η σχέση του κ. Ιερωνύμου με τον κ. Βαρθολομαίο ήταν αρίστη, ιδιαίτερα κατά την περίοδο, που είχαν κοινή αντιπαλότητα προς τον Αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο. Όμως σήμερα είναι στο χειρότερο σημείο και η κρίση είναι σε εξέλιξη. Έως τώρα η αντιπαράθεση έχει διαφορετικό χαρακτήρα από αυτόν που είχε επί Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου. Έως τώρα μένει εκτός της ευρείας δημοσιότητας. Κυρίως από την Αθήνα, οι ενέργειες της γίνονται με επιτηδειότητα. Την ώρα που οι δικές της αρνητικές για το Φανάρι ενέργειες γίνονται αφανώς, με τον τρόπο της δημοσιοποιεί τις σε βάρος της δράσεις του Φαναρίου και ενημερώνει σχετικά την ελληνική πολιτική ηγεσία. Αντιθέτως δημόσια – στο Παγκόσμιο Συμβούλιο των Εκκλησιών και στις σχέσεις με το Βατικανό λ.χ. – η Αθήνα συμπλέει με το Φανάρι...