Κυριακή 16 Αυγούστου 2015

Οἱ παραστάσεις μᾶς τέλειωσαν! Ποτέ πάλι στήν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ... ἤ ... τό ἐπικίνδυνο μονοπάτι τῶν μεταρρυθμιστῶν τῆς Θ. Λατρείας



Πρωτοπρεσβυτέρου ωάννου Φωτοπούλου

σοι συχνάζουμε στήν κκλησία μιμούμενοι τό κατά δύναμιν λες τίς γενεές τν πρό μν χριστιανν, πολιτευόμαστε «προσκαρτεροντες τ διδαχ τν ποστόλων [καί τν γίων Πατέρων] καί τ κοινωνί καί τ κλάσει το ρτου καί τας προσευχας»(Πράξ. β΄, 42). Εμαστε δοσμένοι, φοσιωμένοι («προσκαρτεροντες») χι σέ ποιεσδήποτε προσευχές, λλά στίς προσευχές, στή λατρεία πού μς παρέδωσαν ο πόστολοι καί ο γιοι Πατέρες.
Γράφει γιος Συμεών Νέος Θεολόγος : «Ο γιοι πού τηρώντας τίς ντολές το Θεο ρχονται πό γενιά σέ γενιά  μετά τούς προηγουμένους γίους, προσκολλνται σ΄ατούς καί μοια μ΄ατούς λλάμπονται, λαμβάνοντας κατά μέθεξιν τήν χάρη το Θεο. τσι γίνονται σάν μιά χρυσ λυσίδα.  Καθένας τους εναι νας κρκος καί καθένας χωριστά μέ τόν προηγούμενό του συνδέεται μέ τήν πίστη, τά ργα καί τήν γάπη, στε νά ποτελον μία σειρά  νωμένη μέ τόν να Θεό πού δέν μπορε εκολα νά σπάσει»[1].
Ατή εναι ζωή μν τν ρθοδόξων. Λατρεύουμε τόν Χριστό μας, τιμομε τήν Παναγία  καί τούς γίους μας, πως ο σαρκικοί καί ο πνευματικοί  Πατέρες μας.  Μιά διάσπαστη συνέχεια Χριστιανν, μιά χρυσ λυσίδα Πατέρων, μία λατρεία παραδιδομένη πό γενεά σέ γενεά σεβαστή πό λους.   τσι σαν γιά λους τά πράγματα μέχρι πρίν 50 περίπου χρόνια, ταν κάποιοι θεολόγοι καί κληρικοί μφισβήτησαν ατή τή συνέχεια καί ποφάσισαν νά ρχίσουν τίς «διορθώσεις», δηλ. μβαλωματικές, κακάσχημες καί κακότροπες παρεμβάσεις στό σμα τς Θείας Λατρείας.  ρχισαν μέ τήν προσπάθεια καταργήσεως τν μυστικν εχν τς θείας λειτουργίας, τς ξωτερικς ερατικς νδυμασίας συνέχισαν σέ προσπάθεια καταργήσεως το τέμπλου, στήν πιβολή τς τετραφωνίας πού εχε ξεκινήσει πό τόν 19ο αἰῶνα, λλά καί προχώρησαν σέ ξιες καγχασμο καί γέλωτος μεταφράσεις τν γίων Γραφν καί τν λειτουργικν κειμένων.  Πάντοτε μως πάρχουν τά χειρότερα.  κθεμελίωση τν πάντων. κ βάθρων «νανέωση».  Στό προηγούμενο κκλησιαστικό καθεστώς πρχε πρόθεση νά γραφον μνοι κκλησιαστικοί στή δημοτική.  Νά καί πόσπασμα σχετικς νακοινώσεως πού ναγνώσθηκε στούς ναούς στίς 19 Σεπτεμβρίου 2004 :
«σως μελλοντική παραγωγή νέων μνων σέ προσιτότερο δίωμα, χωρίς νά ντικατασταθον ο ν χρήσει σήμερα, θά μποροσε νά πιλύσει ν μέρει τό πρόβλημα τοτο [δηλ. τς κατανοήσεως τν ψαλλομένων].  Καί χουν γίνει πρός τήν κατεύθυνση ατή σχετικοί πειραματισμοί πό γκρίτους κληρικούς καί λαϊκούς χωρίς νά χουν τύχει τς πίσημης γκρισης τς ερς Συνόδου
Ετυχς πό τέτοιες θλιότητες μς γλύτωσε Θεός διά εδικς ποφάσεως τς . Συνόδου τς κκλησίας μας καί διά τς «πιστυπτικς» ράβδου το Σεβ. Μητροπολίτου Νικοπόλεως κ. Χρυσοστόμου. Μς λύτρωσε πό τούς πειραματισμούς τν ετελν μεταφράσεων τς Θ. Λειτουργίας, τν Εχν τς Γονυκλισίας καί τν Θεοφανίων καί τν λοιπν κολουθιν.
Τό ...νοχλητικό Βυζάντιο πεύθυνο γιά μιά «προδομένη κκλησιολογία».
Καί μως τό νειρο τς «νανεώσεως» δέν παυσε νά κάνει νήσυχο τόν πνο τν κσυγχρονιστν τς θείας λατρείας. «Οκ ἐᾶ με καθεύδειν τό τς . Παραδόσεως τρόπαιον», λένε, κατά κάποιον τρόπο.
πόδειξη τν νωτέρω ποτελε τό κείμενο το π. Βασιλείου Θερμο « παράσταση τελείωσε! Το χρόνου πάλι!»  πού ναρτήθηκε στό Amen.gr στίς 28 κτωβρίου 2014.   Πρόκειται γιά μιά «ερεμιάδα» θρήνων γιά τή...χαμένη θωότητα τς λατρείας.  Μέ φορμή τήν τελεσθεσα λίγες μέρες πρό το δημοσιεύματος το π. Βασιλείου, τήν 23η κτωβρίου, σέ κάποιους ναούς Θ. Λειτουργία το γ. ακώβου το δελφοθέου πιτίθεται στή σημερινή λατρεία. Στή Θ. Λειτουργία το γ. ακώβου, λέει, ο πίσκοποι λειτουργον μόνο «μέ φαιλόνιο καί μίτρα, χωρίς τόν νιστόρητο σάκο καί τήν ντιαισθητική μίτρα» καί κατά τή διάρκειά της «κομε φθονες ερατικές εχές καί λίγα σύντομα ψαλτικά».  λα ατά, κατά τόν π. Βασίλειο εναι «συνήθεια ναβίωσης ατο το ρχαϊκο λατρευτικο τύπου»[2] .
Μετά μως τήν πόλαυση πού νιωσε μέ τήν «ναβίωση το ρχαϊκο λειτουργικο τύπου» μελαγχολε καί θρηνε γιατί πάλι, λέει, «πό τήν πομένη τά κεφάλια μέσα».  ποφέρει πό «τήν ατοκρατορική νδυση» τν πισκόπων, τή μυστικότητα τν εχν καί τά ργά μέλη καί λλες «ντιλειτουργικές καί ντιεκκλησιαστικές συνήθειες». Τόν καταπιέζει τό ερό εκονοστάσιο, τό τέμπλο, τό ποο, ν καί κοσμεται μέ τίς γιες εκόνες το Κυρίου, τς Θεοτόκου καί τν γίων, νιώθει πώς τόν χωρίζει πό τόν λαό. Τόν νοχλε λλειψη τς συμψαλμωδίας- συνήθως κυριν πού μέ τά...φρεναρίσματά τους σο τρυπον τ’ατιά καί σο χαλον τήν παραίτητη γιά προσευχή συχία.  λα νοχλον τόν π. Βασίλειο καί προσπαθε μέ συνεχες παρεμβάσεις του νά πείσει λους τούς πιστούς τι πρέπει κι ατοί νά νοχλονται!
Τήν ποστροφή καί τήν περιφρόνησή του πρός τήν καθιερωμένη λατρεία μας π. Βασίλειος τήν πιδεικνύει διαρκς μέ στόχο σως νά κρατ τίς καινοτόμες δέες του στήν πικαιρότητα ν ναμον καταλλήλου κλίματος πού θά ενοήσει τήν νατροπή τς παραδοσιακς ρθοδόξου λατρείας.  μως τό διαφορετικό πού κομίζει μέ τό κείμενο ατό εναι μομφή τι Θεία λατρεία εναι πεύθυνη γιά «μιά προδομένη κκλησιολογία». Καί προσπαθε νά τεκμηριώσει τή θεωρία του ατή γράφοντας τι «ο ν χρήσει λειτουργίες(Χρυσοστόμου, Βασιλείου)...κατά τούς πόμενους αἰῶνες[μετά τόν 7ο αἰῶνα] ...πέστησαν τέτοια παθήματα στε μεταβλήθηκαν  τελικά (στή συνείδηση τν περισσοτέρων ννο) σέ να σύνολο ελαβν πράξεων, τό ποο κάποια πόμακρη σχέση μόνο διατηρε μέ τό ρχικό  μεγαλειδες δημιούργημα».  Τί ννοε μέ σα λέγει π. Βασίλειος ;  ννοε τι τελώντας σήμερα τή Θ. Λειτουργία ετε το ερο Χρυσοστόμου ετε το Μ. Βασιλείου δέν καλλιεργομε καί δέν κάνουμε συνειδητή  νας καστος τήν θεόσδοτη διότητα το μέλους τς κκλησίας, οτε χουμε τήν ασθηση τι λοι μαζί  ποτελομε τό Σμα το Χριστο.  Καί γι΄ ατό φταίει τό Τέμπλο, ο ρχαιοπαράδοτες μυστικές εχές, λληνική κκλησιαστική γλσσα, βυζαντινή μουσική σέ λες τίς κφάνσεις της ψαλλομένη πό τούς χορούς τν ψαλτν, κόμη καί σάκκος καί μίτρα τν ρχιερέων! Ζητε λοιπόν «μιά μπράγματη κκλησιολογία», τήν ποία, φρον, θά βρισκε κόπως σέ μιά παρασυναγωγή προτεσταντν  :  χι τέμπλα, λλά γλσσα τς καθημερινότητος, μουσική εκολη, μνοι ευχάριστοι πού τραγουδιονται π΄ λους μαζί τούς παρευρισκομένους. ληθινή συμμετοχή! Στά πλαίσια ατς τς «μπράγματης κκλησιολογίας» π. Βασίλειος  νειρεύεται μιά λλη, καινούργια λειτουργία.
πόπειρες γιά μιά πιπόλαια  σκηνοθεσία.
Θά γυρίσω νάμισυ χρόνο πίσω καί στό ργανο κάθε προτεινόμενης νατροπς στό χρο τς κκλησίας καί τής θεολογίας Της, τό περιοδικό ΣΥΝΑΞΗ. Μς πείθει γιά τόν νατρεπτικό του χαρακτήρα νεικονικός χαρακτήρας το περιοδικο. Δετε καί τό κουλτουριάρικο ξώφυλλο το τεύχους 126 (πρίλιος-ούνιος 2013).  Μιά κκλησία παραμορφωμένη, χωρίς σταυρούς καί μέ μιά ορά( ;) πάνω στό καμπαναριό!
Στό τεχος ατό π. Βασίλειος δημοσιεύει μιά παινετική βιβλιοκρισία γιά μιά καινούργια ( ! ) λειτουργία πού προτείνει κ. Χρστος Γιανναρς καί τήν νομάζει «κκλησιαστική Εχαριστία ς ατούμενο πικαιρικς μεταγραφς»(κδόσεις Δόμος, θήνα 2012). Πρόκειται γιά να αθαίρετο καί συγκεχυμένο κατασκεύασμα πού ποτελε πό πλευρς γλώσσας μγμα δημοτικς, καθαρεύουσας καί ρχαίας λληνικς∙ πό πλευρς περιεχομένου μγμα θεολογικο καί φιλοσοφικο προβληματισμοπό πλευρς νοοτροπίας μγμα μανιακς πρωτοτυπίας καί ντορθοδόξου αθαιρεσίας. Πρίν ναφερθ λεπτομερέστερα σ’ ατή τήν...τερατουργία θά καταγράψω τίς κρίσεις το π. Βασιλείου γι’ ατήν:
«... προσπάθεια [ατή] παρουσιάζει νδιαφέρον, διότι κομίζει ναν έρα„ φρεσκάδας. πονήσας δέν δίνει τήν ντύπωση τι ασθάνεται ποχρεωμένος νά λογοδοτε σέ μιά θεωρία σχηματισμο τς λατρείας„ καί νά ναχαιτίζει  τό γοργό του βμα.....Προχωρεῖὁρμητικά καί νθουσιωδς στήν πικαιρική μεταγραφή».  Θά συμφωνήσω π’ ατο, ναμφίβολα τήν χρειαζόμαστε.  Καί χι μόνο στή Λατρεία».  «Τά πρωτότυπα ατά διαβήματα προφανς ντάσσονται στή γενικώτερη νανεωτική κίνηση πού παρατηρεται στή Λατρεία μας».
  «Στή δομή καί στό περιεχόμενό τους διαφαίνεται λαχτάρα το συγγραφέα νά ναζωπυρωθ λατρευτική συνείδηση καί νά πηρετήσει τήν ξυγίανση το κκλησιαστικο φρονήματος»
«...φρον πώς ο ν λόγ κολουθίες»- π. Β. Θερμός ναφέρεται καί στήν κολουθία το Βαπτίσματος πού χει συγγράψει κ. Γιανναρς- «συνιστον να μνημειδες βμα στορικς σημασίας».
Τέλος γράφει τι δέν θεωρε «σκόπιμο νά τελεσθον [ο κολουθίες] ς χουν» λλά ποφαίνεται τι «το σμα τς κκλησίας...χει χρέος νά γκαλιάσει λες τίς νανεωτικές προτάσεις πού κατά καιρούς κατατίθενται, χωρίς φόβο καί πάθος, νά τίς συζητήσει...νά τίς βελτιώσει καί νά τίς δοκιμάσει στήν πράξη...»
κ τν νωτέρω ντιλαμβάνεται καθένας τι π. Βασίλειος ντιμετωπίζει τή Θ. Λατρεία μέ τρόπο πιφανειακό καί συναισθηματικό.  Ζητε μιά «νανέωση» τς Λατρείας πού θά διαπνέεται πό να «έρα φρεσκάδας», που ο νανεωτές χωρίς σεβασμό σέ κανόνες καί στορία θά νεργον «ρμητικά καί νθουσιωδς», καί θά διακατέχονται πό μιά «λαχτάρα γιά νά ναζωπυρωθ λατρευτική συνείδηση».
θεία λειτουργία μετατρέπεται σύμφωνα μέ τή μονομανία τς «νανεώσεως» σέ μιά παράσταση, ποία, ποτίθεται, σκοπεύει στό «νά πηρετηθ λήθεια καί γάπη το Θεο μέ τρόπο πού προσιδιάζει στό σύγχρονο νθρωπο». Γιά νά εναι μως πιτυχημένη παράσταση ατή παιτεται κατάλληλη σκηνοθεσία.  Καί πως κάνει κριβς νας σωστός σκηνοθέτης τσι πρέπει, σύμφωνα μέ τή λογική το π. Βασιλείου, νά κάνει καί τό σμα τς κκλησίας.  Θά πρέπει κληρικοί καί θεολόγοι νά γκαλιάζουν λες τίς νανεωτικές προτάσεις. νάμεσα σ’ ατές δέν εναι μόνο «στοχαστική» λειτουργία το κ. Γιανναρ. Εναι καί ρχαιόπληκτη «λειτουργία» το, κατά δήλωσή του, παπα-Κώστα Μπέη πού τήν «παιξε» πρίν χρόνια στό ρσάκειο. πρόκειτο γιά να λλαλούμ δεήσεων καί εχν. Τό χειρότερο ταν παρεμβολή μέσα στήν εχή τς γίας ναφορς καί σέ λλα σημεα ποσπασμάτων πό τόν μηρο καί τούς προσωκρατικούς φιλοσόφους! 
λες ατές τίς προτάσεις, τίς «λειτουργίες» θά πρέπει, λέει π. Β. Θερμός, κληρικοί καί θεολόγοι νά τίς συζητον, νά τίς βελτιώνουν καί «νά τίς δοκιμάζουν στήν πράξη» δηλ. νά τίς παίζουν  σάν θεατρικές παραστάσεις...(πς λλις θά γίνουν ο δοκιμές;) νά τίς κουβεντιάζουν, νά τίς κριτικάρουν, νά τίς διορθώνουν καί κάποτε νά καταλήγουν στήν καλλίτερη σκηνοθεσία!  Καί λα ατά βέβαια στήν...καμπούρα μας.
Πρόκειται γιά τήν δέα νός νοσίου πειραματισμο, χωρίς ασθηση τς ξίας πού χει Παράδοση τς κκλησίας καί τν γίων, χωρίς συνείδηση το περιεχομένου καί το νοήματος τς Θ. Λειτουργίας, χωρίς τήν παραμικρή ποψία γιά τά τελούμενα Φρικτά Μυστήρια καί χωρίς σεβασμό στήν εσέβεια καί τή θέση τν προσευχομένων πιστν.
ρχαία μορφή τς Λειτουργίας καί τομοκεντρική πόπειρα «διορθώσεώς» της.
Ο πίδοξοι μεταρρυθμιστές τς ρθοδόξου λατρείας νομίζουν τι μπορε καθένας, πως γίνεται στή Δύση μέ τίς μουσικές «λειτουργίες», νά συνθέτει καί μιά δική του λειτουργία κατά τήν μπνευσή του. γώ πάλι νόμιζα τι λοι ο ρθόδοξοι εχαμε τή συνείδηση καί τήν πνευματική ασθηση τι Θ. Λειτουργία εναι τό ργο το λαο το Θεο τό κατ΄ ξοχήν ργο του, διά το ποίου ναφέρεται στόν Θεό καί ναφέρει καί λη τή ζωή του μετ΄εχαριστίας προσδοκώντας «πως Κύριος Θεός ντικαταπέμψ μν τήν θείαν Χάριν καί τήν δωρεάν το γίου Πνεύματος». Μοναδική κφραση  το ργου ατο εναι διαμορφωμένη πό τό λαό το Θεο Θ. Λειτουργία στίς τρες κδοχές της, στίς θεες λειτουργίες το ακώβου το δελφοθέου, το Μ. Βασιλείου καί το ερο Χρυσοστόμου.
τι εναι ργο το λαο το Θεο θεία Λειτουργία φαίνεται πό τό γεγονός τι πρώτη της μορφή καί ξέλιξή της μέχρι τήν τελική της διαμόρφωση χάνεται στά πρτα χριστιανικά χρόνια. Πολλές πό τίς εχές προέρχονται πό τό χέρι τν δελφοθέου ακώβου καί τν Μ. Βασιλείου καί ω. Χρυσοστόμου, λλά πολλά λλα στοιχεα βρίσκονται στήν τελούμενη θεία λατρεία τν δύο πρώτων αώνων. ππόλυτος (170-235 μ.Χ), ναφέρει καί τόν αρχαιότατο διάλογο μεταξύ το ερέως καί τν πιστν , ποος καί σήμερα, μετά 18 (!) αἰῶνες, μέ μικρές παραλλαγές, λαμβάνει χώρα μεταξύ το ερέως καί τν ψαλτν, ο ποοι σύμφωνα μέ τούς . Κανόνες κφράζουν τό πλήρωμα τν πιστν :
« Κύριος μεθ΄ μν». – «Καί μετά το πνεύματός σου». – «νω τάς καρδίας». –  «χομεν πρός τόν Κύριον». – «Εχαριστήσωμεν τ Κυρί». – «ξιον καί δίκαιον».
τσι, δέν γνωρίζουμε μέ κρίβεια ποιά ποιές ποστολικές ερατικές  γραφίδες  συνέθεσαν τό πλαίσιο τό περιεχόμενο τς Θ. Λειτουργίας. Γνωρίζουμε μως τι βιάστως διαμορφώθηκε καί γινε ποδεκτή Θ. Λειτουργία πό τό λαό το Θεο.  πιμέρους, τοπικές λειτουργίες σιγά-σιγά «πράκτησαν» καί στό Σμα το Χριστο κυριάρχησαν ο γνωστές μας Λειτουργίες.
Μέ τή φιλοδοξία νά συνθέσουμε μιά «καινούργια» Λειτουργία φανερώνουμε τήν γωϊστική μας διάθεση.  Δείχνουμε πρός κάθε κατεύθυνση τι χουμε κάτι νικανοποίητο. Δέν χουμε μως τό κουράγιο νά ρίξουμε στόν αυτό μας τό βάρος γιά τίς λλείψεις μας καί ταπεινά νά ζητήσουμε τό λεος το Χριστο. Μεταθέτουμε λα τά κακά στήν παραδεδομένη γία Λατρεία μας. Τήν κατηγορομε τι εναι...μπαγιάτικη, φο ζητομε «έρα φρεσκάδας»,  τήν θεωρομε «συντηρητική», τι χει ποστε πολλά «παθήματα». Τό χειρότερο εναι τι διαχωρίζουμε τόν αυτό μας πό τήν μπειρία το κκλησιαστικο Σώματος. Τόν ναβιβάζουμε σέ ψηλότερη περιωπή, κρίνοντας καί κατακρίνοντας «φ’ψηλο» ,τι κάνει καί βιώνει ς τώρα γία μας κκλησία. Μιά πλήρης προτεσταντική λλοίωση το φρονήματός μας εναι τό ποτέλεσμα.  Μετά ρχίζει τό γενικό «ξήλωμα».  χι ράσα χι τέμπλα, χι σκηση. ξομολόγηση μέ τή βοήθεια τς ντίχριστης «ψυχοθεραπείας» κ..
ωσφορική σκέψη καί μόνο («θήσω τόν θρόνον» το πηρμένου νο μου «περάνω τν νεφν» τς προχεομένης πό τήν γία Λατρεία χάριτος «σομαι μοιος» μέ τούς γίους Πατέρες Βασίλειο καί Χρυσόστομο )πού χαρακτηρίζει τούς πειραματιστές τν λειτουργικν μας πραγμάτων θά πρεπε νά μς ποτρέψει νά εσέλθουμε στό περιεχόμενο τς μοντέρνας «Λειτουργίας» το κ. Γιανναρ.  μως ξίζει προσπάθεια νά παρουσιάσουμε κάποια στοιχεα το θλιβερο του πονήματος γιά νά δείξουμε σέ πόσο ετελ ποτελέσματα δηγε ατή τομοκεντρική θεώρηση τς Θ. Λατρείας.
  Βασιλεία.
κ. Γιανναρς ρχίζει τή «Λειτουργία» του μέ τή φράση:
«Ελογημένη Θεαρχική Τριάδα, Πατήρ, Ὑἱός καί τό Πνεμα, παρουσία καί προσδοκία, τώρα καί πάντοτε χρόνως».
Παραλείπει τή λέξη «Βασιλεία».  Τί εναι Βασιλεία; Εναι κτιστη δόξα τς γίας Τριάδος. Σ’ατή τή Δόξα, τήν Βασιλεία, μετέχουν δυνάμει καί καλονται καί νεργεί νά μετάσχουν ο βαπτισμένοι όρθόδοξοι χριστιανοί τώρα καί στή μέλλουσα ζωή.  Εμαστε τέκνα το Θεο καί γι’ατό κληρονόμοι Του μαζί μέ τόν Χριστό «συγκληρονόμοι»(Ρωμ. η΄, 17) ) τς βασιλείας το Θεο.  Ατή τιμή, ατή παντοχή πρέπει νά μς συνέχει, νά μς χαροποιε, νά μς νθαρρύνει στόν πνευματικό μας γνα. ξ λλου σκοπός τς Θ. Λειτουργίας κατά τόν ερό Νικόλαο Καβάσιλα εναι φεση τν μαρτιν καί κληρονομία τς βασιλείας τν ορανν : «Τς γίας τελετς τν ερν μυστηρίων...τέλος...τό τούς πιστούς γιασθναι, δι’ ατν μαρτιν φεσιν καί βασιλείας ορανν κληρονομίαν καί τά τοιατα λαβόντας»[3].
Στή λέξη καί τήν πραγματικότητα πού κρύβει λέξη Βασιλεία συγκλείεται λο τό νόημα τς ζως μας.  Τί κήρυττε Τίμιος Πρόδρομος; Τί κήρυττε Κύριος; «γγικε γάρ Βασιλεία τν Ορανν»(Ματθ. γ΄2, δ΄17). Γιατί θά πρέπει νά τή διαγράψουμε;  ναφέρει καί κ. Γιανναρς σέ δύο σημεα τς διόρρυθμης «λειτουργίας» του τή λέξη Βασιλεία, κε πού Θεία Λειτουργία το . Χρυσοστόμου οδέν ναφέρει. Π.χ. μετά τήν μετάδοση τς Θ. Κοινωνίας ντί τς κφωνήσεως «Σσον Θεός τόν λαόν σου καί ελόγησον τήν κληρονομίαν σου» γράφει ο κ. Γ. : «Σσε Θεός τόν λαό σου, λθέτω βασιλεία σου»!
πιθυμία, προσδοκία τς Βασιλείας το Θεο εναι μφανής σέ λόκληρη τή Θ. Λειτουργία. α) στή Β΄ εχή τν πιστν : «καί τς πουρανίου σου Βασιλείας ξιωθναι».  β)  στήν εχή τς γίας ναφορς πρό το καθαγιασμο : «ως ο ες τόν ορανόν νήγαγες καί τήν  Β α σ ι λ ε ί αν  Σου χαρίσω τήν μέλλουσαν».  γ) Κατά τόν καθαγιασμό ζητε ερεύς τά Τίμια Δρα νά ποβον «ες Β α σ ι λ ε ί α ς  ορανν πλήρωμα».  δ) Μετά τόν καθαγιασμό πρό το «Πάτερ μν»  πρό τς Θείας Μεταλήψεως δέεται νά γίνει ατή «ες Βα σ ι λ ε ί α ς  ορανν κληρονομίαν».
Θά πρέπει τάχα ατή τήν πρωτεύουσα θέση πού χει φράση Βασιλεία το Πατρός καί το Υο καί το γίου Πνεύματος  στή Θεία Λειτουργία καί στή ζωή τς κκλησίας καί ποία κφράζει πλ καί μεσα τή θέση τν πιστν ς «βασιλείου ερατεύματος» καί διατρανώνει τά βασιλικά κληρονομικά προνόμιά τους νά τήν ντικαταστήσουμε μέ λλη φράση πού πρέπει νά ψάχνεις, νά...στοχάζεσαι τό περιεχόμενό της;
Θεοτόκος καί ειπάρθενος Μαρία.
Μέ τό πίθετο «ειπάρθενος» κοσμεται Θεοτόκος γενικά, λλά καί στή Θ. Λειτουργία, συχνότατα. ρος ατός σημαίνει τι Θεοτόκος καί μετά τή γέννηση το Χριστο μεινε Παρθένος. που γίνεται στή «Λειτουργία» το κ. Γ.  λόγος γιά τήν Παναγία πιμελς ποφεύγεται θεολογικός της χαρακτηρισμός «ειπάρθενος»... Γράφει π.χ. κ. Γιανναρς : «Τς Παναγίας μητέρας σου, Χριστέ τήν κενωτική γάπη μνημονεύοντας...»(σ. 10) «Ξεχωριστά καί πρώτιστα σέ κοινωνία καί μοτροπία  μέ τήν Θεοτόκο Μαρία» «Νενίκηνται τς φύσεως ο ροι ν σοί Θεοτόκε γνή...(σ. 27) κλπ.  Νά μή θεωρηθε ατή παράλειψη τυχαία. κ. Γιανναρς χει διαφορετική πίστη πό τήν πίστη τς κκλησίας·  ποστρέφεται τουλάχιστον ποτιμ τήν ειπαρθενία τς Θεοτόκου.  δού τί γράφει σχετικς :τι λειτουργία τς μητρότη­τας συνιστ καθαρσία βεβαιώνε­ται...καί στίς πίμονες παναλήψεις τς κκλησιαστικής μνολογίας τι Παναγία Θεοτό­κος μεινε καί μετά τόκον Παρθέ­νος, τι εναι ειπάρθενος, τι τό­κος (τοκετός) οκ λυμήνατο τάς κλες τς Παρθένου, δέν κατέλυσε τη σωματική (νατομική) της παρθενία. ψυχολογικ γις Χριστιανς κατανοε τι σάρκωση-γέννηση το Υο κα Λόγου το Θεο Πατρς π μητέρα παρθένο φανερώνει νίκη-λευθερία π τος ρους τς φύσης ..... μως δν καταλαβαίνει τ κριβς προσθέτει σ ατ τ θαμα (... χώρητος παντ ν χωρεται ν γαστρί)... τ μεγαλειωδέστερο ξασφαλίζει διατήρηση τς νατομικς παρθενίας τς Θεοτόκου κα μετ τν τοκετό» (νάντια στή Θρησκεία σ. 200).  ξ ατίας τς κακοδοξίας του ατς κ. Γιανναρς στή «Λειτουργία» του διορθώνει τίς «πίμονες παναλήψεις» τς κκλησίας (Τς Παναγίας χράντου περευλογημένης νδόξου δεσποίνης μν θεοτόκου καί ειπαρθένου Μαρίας...») ποφεύγοντας συστηματικά τήν τιμητική προσφώνηση «ειπάρθενος».
φεσις μαρτιν.
Γνωρίζουμε πώς Χριστός «σκήνωσεν ν μν»  γιά  νά μς καθαρίσει πό τόν μολυσμό «σαρκός καί πνεύματος» καί τσι νά μς νώσει μαζί Του χορηγώντας μας Ατός Ατοζωή,  τήν αώνια Ζωή.  Μετά τό θεο Βάπτισμα, μετά τή μετάνοια καί ξομολόγηση φεσις προσφέρεται ξαιρέτως μέ τή μετοχή στά χραντα Μυστήρια. διος Κύριος επε : «Λάβετε φάγετε τοτο στί τό σμα μου...πίετε ξ ατο πάντες τοτο γάρ στί τό αμά μου τό τς καινς διαθήκης τό περί πολλν κχυνόμενον ες φεσιν μαρτιν».  Καί μέσα στή Θ. Λειτουργία κομε συνεχες ατήσεις γιά φεση τν μαρτιν μας :
«Συγχώρησον μν πν πλημμέλημα κούσιόν τε καί κούσιον» (Εχή το τρισαγίου μνου). «τι δεόμεθα πέρ λέους ζως ερήνης...συγχωρήσεως καί φέσεως τν μαρτιν(μεγάλη κτενής)  «πως...καθαρίσς μν τάς ψυχάς καί τά σώματα πόπαντός μολυσμο σαρκός καί πνεύματος»(Εχή Β΄τν πιστν)  «καθάρισόν μου τήν ψυχήν καί τήν καρδίαν πό συνειδήσεως πονηρς»(Εχή το Χερουβικο), «Συγγνώμην καί φεσιν τν μαρτιν καί τν πλημμελημάτων μν» (Πληρωτικά), «προσενεγκεν σοι δρά τε καί θυσίας πέρ τν μετέρων μαρτημάτων καί τν το λαο γνοημάτων»(Εχή τς προσκομιδς). Κατά τόν καθαγιασμό εχεται : στε γενέσθαι ...ες φεσιν μαρτιν».  Πρό τς μεταλήψεως «Καταξίωσον μς μεταλαβεν ες φεσιν μαρτιν ες συγγώρησιν πλημμελημάτων».  Καί κατά τήν μετάληψιν «Μεταλαμβάνει δολος το Θεο ες φεσιν μαρτιν».
ναντι λων ατν τν ατημάτων μόνο βιαστικά καί ν παρόδ  κ. Γιανναρς γράφει σέ μιά ατοσχέδια ατησή του : «Χάρισέ μας Χριστέ ησο, ερήνη, γεία..συγχώρηση μαρτιν, παθν, λαττωμάτων...».. Πουθενά λλο δέν ναφέρει ατήματα γιά συγχώρηση μαρτιν. χει διορθώσει καί τόν Χριστό!  δού : «Λάβετε, φάγετε ατό εναι τό σμα μου, τό μελιζόμενο γιά σς, δώρημα ζως περιόριστης.....Πίετε ξ ατο πάντες τοτο στι τό αμα μου, τό περί πολλν κχυνόμενον, σφραγίδα διαθήκης καινς νάμεσα στόν Πλάστη καί τά λογικά του πλάσματα»!  ντί γιά φεση μαρτιν χει προβάλει τή δική του φιλοσοφία : «Παράβλεψε τίς κούσιες καί κούσιες διολισθήσεις μας στήν παρκτική ποτυχία» καί «Καθάρισον μς πό πάσης γωτικς ξιώσεως». Καταλαβαίνω τι σ΄λους μας, κατά τό δή λεγόμενον  «πέφτουν στενά τά μανίκια».  Εναι γεγονός τι δυσκολευόμαστε νά ναγνωρίσουμε τίς μαρτίες μας,  λλά δέν θά διορθώσουμε τό Εαγγέλιο μέ νόητες μπελοφιλοσοφίες γιά νά ρέσουμε στόν κόσμο πού δέν θέλει οτε κν νά κούει τή λέξη «μαρτία».
δολος το Θεο καί προσκύνηση το Χριστο.
Μέσα στό διο πνεμα το συσχηματισμο μέ τόν κόσμο κινούμενος κ. Γιανναρς «διορθώνει» τόν τιμητικό τίτλο «δολος το Θεο» πού πονέμει  ερεύς σέ κάθε προσερχόμενο στή Θεία Μετάληψη.  ντί λοιπόν το «Μεταλαμβάνει δολος το Θεο (δενα)» βάζει κ. Γ. στό στόμα το ερέως τά λόγια : «Μεταλαμβάνει γαπημένος( γαπημένη) το Θεο(νομα) σμα καί αμα Χριστο.  μήν». Καί πρός Θεο!  χι «ες φεσιν μαρτιν»!
π. Βασίλειος Θερμός στή βιβλιοκρισία του, τήν νόητη δέα το «ηγαπημένου» τήν συγκαταλέγει «στά σημαντικά θετικά πιτεύγματα» το κ. Γιανναρ γιατί ατή ...διόρθωση εναι, λέει, «πόρροια μις θεολογικς μετακίνησης πού μετρ πλέον δύο γενιές»(περ. Σύναξη τευχ. 126 σ. 104).  Δέν θέλω νά σχοληθ μέ νασκευή ατς τς νοησίας.  Παραθέτω πλς γιογραφικά χωρία πού δείχνουν πς συνιστον ο γιοι πόστολοι τόν αυτό τους ρχίζοντας τίς πιστολές τους καί καυχώμενοι γιά τόν τίτλο  «δολος» : «Παλος, δολος ησο Χριστο, κλητός πόστολος»(Ρωμ. 1, 1) «Παλος καί Τιμόθεος, δολοι ησο Χριστο»(Φιλ. 1,1). «άκωβος, Θεο καί Κυρίου ησο Χριστο δολος»(ακ. 1,1). «Συμεών Πέτρος, δολος καί πόστολος ησο Χριστο» (Β΄Πέτρ α΄,1). «ούδας ησο Χριστο δολος»(ουδ.1). «ποκάλυψις ησο Χριστο, ν δωκεν ατ Θεός...ποστείλας διά το γγέλου ατο τ δούλ ατο ωάνν» (ποκ. α΄, 1).  ν νιώθουμε τι εμαστε κάτι ...καλλίτερο λλιώτικο πό τούς ποστόλους σως χουμε κάποιο πρόβλημα!           
Ατό τό...δημοκρατικό, λεύθερο πνεμα πού διαπνέει τήν τερατουργία το κ. Γιανναρ τόν παρασύρει καί σέ λλο τόπημα, ξ σου ξιο κλαυσίγελου. χι «Δετε προσκυνήσωμεν καί προσπέσωμεν Χριστ». Πολύ δουλικό καί ναξιοπρεπές μς πέφτει! κ. Γιανναρς τό «διορθώνει» τσι : «Δετε νυμνήσωμεν καί ναμέλψωμεν Χριστ»!  Κάθε ναφορά σέ προσκύνηση πού πάρχει στή Θ. Λειτουργία ( Π.χ. «τι πρέπει σοι πσα δόξα τιμή καί προσκύνησις» (κφώνηση) «...καί πό πάσης πουρανίου δυνάμεως προσκυνούμενος......καί τήν φειλομένην σοι προσκύνησιν ...προσάγειν»[Εχή το Τρισαγίου μνου] παραλείπεται). Μά λησμονομε ΠΟΙΟΝ προσκυνομε;
  Τρισάγιος  μνος.
Τρισάγιος μνος, πού ψάλλεται δη στήν κκλησία διάκοπα πό τούς πρώτους αἰῶνες τς ζως της, στή «λειτουργία»το κ. Γιανναρ φίσταται σοβαρή κακοποίηση.  Νά μοντέρνα κδοχή του : « γιος Θεός, γιος φωτουργός, γιος ζωήδωρος(!), γενο μεθ΄ μν».  Ατό τό «ζωήδωρος» δέν τό βρκα πουθενά σέ λεξικό.  Εναι... ποιητικό δημιούργημα το κ. Γιανναρ!
Ο γγελοι.
Δέν θά βρες στή «Λειτουργία» το κ. Γ. σο κι ν ψάξεις, τήν παρουσία καί τή συμμετοχή τν σωμάτων, γγελικν δυνάμεων στήν τέλεση τς φρικτς ερουργίας οτε ατημα γιά βοήθεια καί προστασία τν πιστν πό τούς γίους γγέλους. Τήν ατηση «γγελον ερηνικόν, φύλακα τν ψυχν καί τν σωμάτων μν» ντικαθιστ τσι :  «Στελε τήν γάπη σου φύλακα το καθενός μας, σπίδα ποτροπς παντός κακο...». Ο γγελοι πουσιάζουν καί κατά τήν ρα τς ναγνώσεως τν διορρύθμων εχν πρό καί κατά τόν καθαγιασμό τν Τιμίων Δώρων.  Δέν θά τούς συναντήσουμε οτε στήν πόλυση πού φτιαξε κ. Γιανναρς.
«παρξη»  καί τά παράγωγά της.
Στή «λειτουργία» το κ. Γιανναρ πλεονάζει λέξη «παρξη» καί ποικίλα παραγωγά της: «παρξη», «συνύπαρξη», «νυπαρξία», «νύπαρκτος», «παρκτός», «παρκτικός». 
Ατά τά ποα γράφει στά βιβλία του, ατά πού λέει ταν μιλάει κ. Γιανναρς τά χει ντάξει σέ διάφορες «εχές», τίς ποες γιά νά καταλάβεις πρέπει νά μπες στή στοχαστική λογική του.
Μπορον πολλά νά επωθον γιά τήν κτροπή τς «λειτουργίας» ατς πό τήν Παράδοση τς κκλησίας. ντικατάσταση το «ξιον στί», το Χερουβικο πό τό «Σιγησάτω πσα σάρξ βροτεία» κι᾿ ατό διαφοροποιημένο κλπ.
σεβές, κομψο καί εσεβιστικό γχείρημα.
Γενικς τό περιεχόμενο τς «λειτουργίας» το κ. Γ. χει σχέση μέ τόν παρωχημένο παρξισμό, τήν θεολογία τν Παρισίων καί τήν πιλεκτική χρήση τν γίων Πατέρων.  λη δέ ρολογία, τρόπος, τό πνεμα πού διακατέχει τή «λειτουργία» ατή, εναι ξένα πρός τό θος, τό πνεμα, τό λεκτικό καί τό περιεχόμενο τς Θείας Λειτουργίας. Καί μως λο ατό τό παράδοξο ν μή τι λλο συνονθύλευμα π. Β. Θερμός λέει τι «συνιστ  μνημειδες βμα στορικς σημασίας»!  Φαίνεται τι στίς μέρες μας ο λέξεις καί ο φράσεις χουν χάσει τό νόημα τους. Θεία Λειτουργία, ατό τό ριστούργημα ποιητικο λόγου, μέ τίς καλοβαλμένες ψηφίδες το λληνος λόγου, πού ρέει πό τό στόμα τν λειτουργν το θυσιαστηρίου  σάν ζωογόνο ποτάμι,(«ποταμοί κ τς κοιλίας ατν ρεύσουσι δατος ζντος») τό παύγασμα τς Θεολογίας, μέ τήν κπληκτική λιτότητα καί πυκνότητα τν νοημάτων, τήν παράμιλλη μουσικότητα, πό «ρχικό μεγαλειδες δημιούργημα» κατά τόν π. Θερμό,  μεταβλήθηκε  τελικά  «σέ να σύνολο ελαβν πράξεων».  ν μετρη θεολογοσα φλυαρία το κ. Γιανναρ, χωρίς χνος παφς μέ τήν κκλησιαστική πραγματικότητα καί τήν ασθητική εναι να «βμα μνημειδες» πού κάνει τομή στήν στορία!  ς εναι!
Δέν μπορ νά μπ στήν καρδιά το κ. Γιανναρ καί νά κρίνω τή διάθεσή του νά προσφέρει τό καλλίτερο πού χει στό σύγχρονο νθρωπο. μως, θλοντας νά ξυγιάνει «τό κκλησιαστικό μας φρόνημα», πως γράφει π. Β. Θερμός, σίγουρα διάλεξε τόν πιό στοχο τρόπο. Προσπάθησε νά μπε στά δυτα τν δύτων, στόν λεπτό καί μυστικό χρο τς Θείας ερουργίας, που «πιθυμοσι γγελοι παρακψαι», κε πού ο γιοι Πατέρες παρέδωσαν μόνο σέ μς τούς ερες στω καί ναξίους, νά εσερχόμεθα καί  νά ναπέμπουμε  πέρ μν καί το λαο, μετά φόβου καί τρόμου, εχές καί δεήσεις, τίς ποες ο διοι, πεπυρωμένοι πό τήν κτιστη δόξα το Θεο, συνέταξαν.
Παρακολουθώντας τήν γωνία το π. Βασιλείου καί το κ. Γιανναρ  γιά κατανόηση καί συμμετοχή,  θεωρ τι εναι συνδεδεμένη μέ εσεβιστικές παραμέτρους.  Δέν πιθυμ νά λυπήσω κανέναν, λλά λο ατό πού διάβασα μαζί μέ τήν κριτική του, μο θυμίζουν τά παιδικά καί φηβικά μου χρόνια : Τή «συμμετοχή» μας σάν παιδιν στή χριστιανική ζωή μέ τό «Κτίστες μπρός», τήν φελ ατοσχέδια προσευχή, τήν «ρα ελικρινείας», τή συμψαλμωδία μέ τά μοτίβα τς χαζομουσικς το Σακελλαρίδη, καί τό σήκω-κάτσε μέσα στή Λειτουργία σύμφωνα μέ τό σύνθημα νός πευθύνου.  Τολάχιστον μως, καί ατό εναι σημαντικό, κανείς τότε δέν τολμοσε νά πειράξει τήν Θ. Λειτουργία.  λλά φαίνεται εσεβισμός μεταλλάχθηκε κρατώντας τή μανία γιά τό κάτι λλο πό τήν Παράδοση τς κκλησίας πού θεωρετο καί θεωρεται ξεπερασμένη καί λλοιωμένη.  Καί ατή μετάλλαξη το εσεβισμο σέ «νανέωση» εναι πικίνδυνη γιατί χει πολύ θράσος καί πιθυμε νά «βάλει χέρι» στήν ντελέχεια, στόν πυρνα τς ρθοδοξίας, τή Θεία Λατρεία.   « νύξ προέκοψε»....
Νά φυλάξουμε καινοτόμητη τήν ρθόδοξη λατρεία.
κενο νομίζω πού προέχει ατό τόν καιρό τς συγχύσεως πού προκαλε μεταμοντέρνα Ν. ποχή το ποκρυφισμο, τς κρατης σαρκολατρείας καί το θέου Οκουμενισμο εναι ταλάντευτη μμονή στήν Πίστη, στήν ν Χριστ ζωή καί τήν ρθόδοξη λατρεία, σ΄ατά δηλαδή πού συνέχουν καί συγκροτον τό Σμα τς κκλησίας. σον φορ στή λατρεία φρον τι κληρικοί καί λαϊκοί α)δέν πρέπει νά μπαίνουν στή λογική νά «συζητον» τήν Παράδοση τς κκλησίας, πως βιώνεται διαχρονικά πό τούς γίους ς τίς μέρες μας. β) δέν πρέπει νά συμμετέχουν σέ λειτουργικούς πειραματισμούς τν νανεωτν, πό περιέργεια, μοιάζοντας μέ τούς ρχαίους θηναίους ο ποοι «ες οδέν τερον εκαίρουν λέγειν τι καί κούειν καινότερον»(Πράξ. ιζ΄, 21) Ο θηναοι μέ τίποτε λλο δέν σχολονταν, λέει πόστολος, παρά μέ τό νά λένε καί νά κον τιδήποτε καινούργιο. να παράδειγμα πιχειρούμενης στρεβλώσεως τς κκλησιαστικς λατρείας εναι τέλεση, τώρα τελευταα, σπερινο, ρθρου καί Θ. Λειτουργίας ποιαδήποτε ρα τς μέρας. 5-7μ.μ., 6-8μ.μ., 7-9μ.μ. 8-10μ.μ. Μέ τήν ποδοχή ατς τς καινοτομίας τήν ποία νέχονται λοι ο πίσκοποι, καταστρέφουμε τόν μερήσιο λατρευτικό κύκλο, δέν ξεχωρίζουμε τόν ρθό-στω καί κατά προσέγγιση- χρόνο τελέσεως τν κολουθιν. λα γίνονται ...χταρμς!
μανία καί δίψα το λλιώτικου καί το καινούργιου γιά ναν  χριστιανό σημαίνει, δείχνει, πώς δέν χει καταλάβει τι τό μόνο καινούργιο, τό μόνο πού ξεδιψ καί ξανακαινουργώνει τόν νθρωπο εναι κοινωνία μέ τόν Χριστό, χι μέ ατοσχέδιο γωϊστικό τρόπο, λλά μέσα στά πλαίσια τς ρθοδόξου πίστεως καί παραδόσεως, δηλ. μέσ το μπειρικο τρόπου πού μς δίδαξαν ο θεοφόροι Πατέρες.
πικίνδυνο  μονοπάτι.
Ο νανεωτές νοιξαν να πικίνδυνο, στρεβλό μονοπάτι καί τό βαδίζουν κατάβλητοι, βέβαιοι τι νεργον σωστά. ς προσέξουν γιατί σύγχυση πού δημιουργον μπορε νά καταστρέψει τήν ρθόδοξη λατρευτική συνείδηση τν πιστν.  Καί ν τό γνοον ς τό καταλάβουν τι στόχος τν κέντρων πού κατευθύνουν τή λεγόμενη «λειτουργική νανέωση»  δέν εναι συνειδητή συμμετοχή τν πιστν στή λατρεία το Θεο μέ τή βοήθεια μοναδικν γκεκριμένων μεταφράσεων.  Εναι πιβολή μις πλήρους λειτουργικς ναρχίας, που κάθε κληρικός μέ τούς κολούθους του θά νεργε αθαιρέτως καί κατά βούλησιν. Θά συγγράφει καθένας καί θά τελε κάποια λειτουργία πως το ρέσει. Τό διο θά κάνει καί μέ τήν τέλεση τν λοιπν Μυστηρίων καί τν ποικίλων λατρευτικν πράξεων.  Βαθύτερος σκοπός τς «νανεώσεως» εναι πιβολή μις Βαβέλ, πού θά πλουτισθε μέ τά πιό μοντέρνα καί μεταμοντέρνα μοντέλα προσευχς, στε λλες δέες π.χ. τς οκολογίας, το Οκουμενισμο... νά πιβληθον στίς συνειδήσεις τν Χριστιανν, λλοιώνοντας τό σκοπό τς Θείας Λατρείας καί κατ΄πέκταση τς Πίστεως καί τς ν Χριστ ζως.
ς προσέξουμε λοιπόν γιατί πόλεμος κατά τς ρθοδόξου Λατρεία καλά κρατε.  Καί σο κρατε, μά κι ταν παύσει πόλεμος, ς κρατομε καλά κι᾿ μες ο ρθόδοξοι χριστιανοί  νόθευτη πό «βέβηλες κενοφωνίες» σέ λες τίς κφάνσεις της τή λειτουργική μας Παράδοση, τρεφόμενοι καθημερινς πό τούς ζωογόνους κεχαριτωμένους καρπούς της.
Καί κάτι τελευταο, πόφασις κατά τν μεταφράσεων τς λατρείας πού ξέδωσε . Σύνοδος καί στάση το Μητροπολίτου Νικοπόλεως καί Πρεβέζης κ. Χρυσοστόμου δωσαν τέλος στίς θεατρικές παραστάσεις τν «νανεωτν».  Ποτέ πάλι στήν γία μας κκλησία τέτοιο θέατρο σεβν σκιν τς ληθινς λατρείας!  Καί που τυχόν παρατηρον λλοίωση τς λειτουργικς μας παραδόσεως ο πιστοί φείλουν νά διαμαρτύρονται. Καί νά πομακρύνονται πό κάθε κληρικό λαϊκό πού στρεβλώνει ργω λόγ τήν τέλεση τς ρθοδόξου λατρείας.
«Οκ κάθισα μετά συνεδρίου ματαιότητος καί μετά παρανομούντων ο μή εσέλθω μίσησα κκλησίαν πονηρευομένων»(Ψαλμ. κε΄, 4-5).
************************
[1] “πό γάρ τν προλαβόντων γίων ο κατά γενεάν καί γενεάν διά τς τν ντολν το Θεο ργασίας ρχόμενοι γιοι, τούτοις κολλώμενοι, μοίως κείνοις λλάμπονται, τήν το Θεο χάριν λαμβάνοντες κατά μέθεξιν, καί σπερ τις γίνονται χρυσ λυσις, καθείς τούτων ντες γονάτιον ν κάτερος τ προλαβόντι τ πίστει καί τος ργοις καί τ γάπ συνδούμενος, ς εναι μίαν ατούς καί γίνεσθαι σειράν ν νί τ Θε μή δυναμένη ταχέως διαρραγναι»(ΑΓΙΟΥ ΣΥΜΕΩΝ Ν. ΘΕΟΛΟΓΟΥ, Κεφάλαια θεολογικά καί πρακτικά 4, Φιλοκαλία 19Α Συμεών Ν. Θεολόγος σ. 476)
[2] Kατά πόσον λεγομένη Θ. Λειτουργία το ακώβου το δελφοθέου ντιπροσωπεύει «ρχαϊκό λατρευτικό τύπο» ποτελε πιδεικτική καινοτομία τό ξετάζει π. Βασίλειος Σπηλιόπουλος στό ρθρο του « λεγομένη Λειτουργία το γίου ακώβου το δελφοθέου, Δούρειος ππος τς Λειτουργικς ναγεννήσεως»(www.orthtros.org).
[3] ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΒΑΣΙΛΑ, Ες τήν θείαν Λειτουργίαν, Φιλοκαλία τν Νηπτικν καί σκητικν 22, Πατερικές κδόσεις «Γρηγόριος Παλαμς», σ. 32.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου