Οι "άγνωστοι" Αρχάγγελοι Ραφαήλ και Ουριήλ

Του π. Αθανασίου Γιουσμ

Η πίστη μας είναι όντως ένα μυστήριο! Αρκετά τα άγνωστα και πάμπολλα τα κεκρυμμένα...

Γνωρίζουμε και πιστεύουμε τόσα όσα ο Κύριος μάς έχει αποκαλύψει. Και μας αποκάλυψε τόσα όσα είναι αρκετά για να Τον πλησιάσουμε και να σωθούμε.

Η Ορθόδοξη πίστη μας είναι αλήθεια που δεν ανακαλύφθηκε κι ούτε ανακαλύπτεται, αλλά αποκαλύφθηκε και αποκαλύπτεται. Αποκαλύφθηκε από τον Τριαδικό Θεό μέσα στο διάβα των αιώνων και αποκαλύπτεται (με την έννοια γνωρίζεται, κατανοείται) ως σήμερα, σε όσους είναι δεκτικοί αυτής της δωρεάς κι έχουν αγαθή προαίρεση και «καθαρή καρδιά» (Ματθ. 5, 8).

Η «αποκαλυφθείσα» πίστη μας είναι καταγεγραμμένη στον κλειστό κανόνα (σύνολο) των βιβλίων της Αγίας Γραφής και θεμελιωμένη από την αγιοπνευματική αυθεντία των Οικουμενικών Συνόδων και των Αγίων Πατέρων της Εκκλησίας μας. Περιφρουρείται όμως - φυσικά όχι από τους «κατ' όνομα Χριστιανούς» της «Πασχαλινής λαμπάδας», όπως χαρακτηριστικά έλεγε ο αείμνηστος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών κυρός Σεραφείμ - από τον ευλογημένο λαό του Θεού που συνειδητά είναι αυτό που είναι, και καρδιακά πιστεύει αυτό που πιστεύει...

Σύμφωνα λοιπόν, με την Ορθόδοξη διδασκαλία πέρα των δύο Αγίων Αρχαγγέλων, των Μιχαήλ και Γαβριήλ, υπάρχουν και στις τοιχογραφίες απεικονίζονται και δύο ακόμα Άγιοι Αρχάγγελοι, ο Ραφαήλ και ο Ουριήλ. Τι γνωρίζουμε αλήθεια γι' αυτούς;

Το όνομα του ενός, Ραφαήλ, σημαίνει ο Κύριος θεραπεύει, ικανοποιεί τα αιτήματα. Κάθε όνομα στην Παλαιά Διαθήκη έκρυβε έναν συμβολισμό ή ένα μήνυμα. Στο βιβλίο της Αγίας Γραφής «Τωβίτ», διαβάζουμε πως ο γέροντας Τωβίας έστειλε το γιο του Τωβίτ στους Ράγους της Μηδίας για να ζητήσει από το Γαβαήλ τα δανεικά που του είχε δώσει, έτσι ώστε να μπορέσει να αντεπεξέλθει τις δυσκολίες της ζωής καθώς εκείνος θα πέθαινε. Το μακρύ αυτό ταξίδι ο Τωβίτ το έκαμε με έναν υπέροχο συνοδό, που του στάθηκε ως το τέλος απαραίτητος βοηθός, το Ραφαήλ. Κατά τη Γραφή ο Ραφαήλ ήταν «άγγελος Κυρίου» που συμπορεύτηκε μαζί του και που τον βοήθησε να επιστρέψει πίσω σώος και αβλαβής (Τωβ. κεφ. 5 & 12)! Ως Αρχάγγελος ο Ραφαήλ χαρακτηρίζεται στον εξωβιβλικό χώρο, σε πατερικά ή ασκητικά κείμενα.

Αξίζει να θυμίσουμε - για να δικαιολογήσουμε και τη σημασία του ονόματός του - πως ο Ραφαήλ γιάτρεψε σε κάποια δεδομένη στιγμή τη γυναίκα του Τωβίτ, τη Σάρρα, και προς το τέλος όλης αυτής της υπόθεσης, ξανάδωσε το φως στον πιστό τυφλό γέροντα Τωβία!

Ο Ραφαήλ θεωρείται ως ένας «εκ των επτά αγγέλων» της Αποκάλυψης του Ιωάννη, που κρατώντας χρυσό θυμιατήρι προσφέρει στο θρόνο του Θεού τις προσευχές του λαού (Αποκ. 8, 3-5). Στο απόκρυφο δε βιβλίο του Ενώχ, γίνεται μεγάλη αναφορά σ'; αυτόν...

Ως τέταρτος Αρχάγγελος αναφέρεται ο Ουριήλ. Η ονομασία του σημαίνει πως ο Θεός είναι φως! Γεγονός είναι πως γι'; αυτόν δεν έχουμε καμία αγιογραφική τεκμηρίωση, όμως αντλούμε αρκετές σχετικές πληροφορίες από την Ιουδαϊκή και τη Χριστιανή παράδοση.

Προβάλλεται ως ο Αρχάγγελος του Άδη, με ειδική μάλιστα αποστολή και λειτούργημα την επιμέλεια των ψυχών. Σε όραμα που είδε ο Αγιος Νήφων, επίσκοπος Κωνσταντιανής «της κατ'; Αλεξάνδρειαν» (4ος αιώνας μ.Χ.), ο Ουριήλ ήταν «αρχηγός αγγελικής παράταξης, λευκός σαν το χιόνι, ολοφώτεινος και σαγηνευτικός» (βλ.: «Ένας ασκητής επίσκοπος», Έκδοση Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού, 2004). Είναι ο Αρχάγγελος που ζει τη δυστυχία των κολασμένων και με βαθιά συμπόνια σ'; αυτούς, ψάλλει τον όγδοο στίχο του 81ου ψαλμού: «Ανάστα, ο Θεός, κρίνον την γην». Προσεύχεται να έλθει γρήγορα η ημέρα της Κρίσεως...

Μαζί με τον Ουριήλ προσδοκούμε κι εμείς τη Δεύτερη του Χριστού Παρουσία καιικετεύουμε τον Αρχάγγελο Ραφαήλ να σταθεί ως τότε βοηθός πλάι μας, φύλακας του σώματος και της ψυχής μας, όπως κάποτε στον Τωβίτ. Το ελπίζουμε!