Θεοφάνεια 2016. Απαράδεκτες ενέργειες Ορθοδόξων κληρικών

(πρωτοπρεσβύτερος Δημήτριος Αθανασίου)

Μορφήν επιδημίας έχει λάβει και η πλήρως εκκοσμικευμένη και αποϊεροποιημένη κατάδυση του Τιμίου Σταυρού σε κολυμβητήρια, πισίνες, υποτυπώδη και κακόγουστα συντριβάνια, χάριν εντυπωσιασμού και θεάματος, εν μέσω χριστιανών(;), που δεν αισθάνθηκαν την ανάγκην να εκκλησιαστούν την Δεσποτική αυτή ημέρα, να μεταλάβουν αγιασμού, να προσκυνήσουν τον Τίμιο Σταυρό, να φωτιστούν. Τουναντίον, αισθάνονται την ανάγκη να συμμετάσχουν στην φολκλορική αυτή τελετή, «χαριεντιζόμενοι, χειροκροτούντες και ασεβούντες». Καί ταύτα πάντα να ευρίσκουν υποστηρικτή εμμέσως ή αμέσως «τους έχοντας διακονίαν εν τη Εκκλησία».

Με αφορμή τα θλιβερά γεγονότα που διαδραματίστηκαν φέτος την ημέρα των Θεοφανείων, κατά τον αγιασμό των υδάτων σε δεξαμενές,θάλασσες κ.λ.π. πρέπει να σημειώσουμε τα εξής:

Α. Η Τελετή αγιασμού των υδάτων θαλασσών, λιμνών, δεξαμενών κ.λ.π.είναι ΑΓΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ, το τυπικό της οποίας βρίσκεται σε όλες τις εκδόσεις των Ιερατικών. Ως εκ τούτου ο ιερέας είναι εκείνος που τελεί τα προβλεπόμενα και κανένας άλλος. Ο ιερέας δηλαδή είναι αυτός που διαβάζει την σχετική αγιαστική ευχή, την ευχή της κεφαλοκλισίας και αυτός που ρίχνει τρείς φορές τον Σταυρό στην θάλασσα, ποτάμι, λίμνη κ.λ.π.

 

Οι οδηγίες που δίνονται από το Τυπικό της Εκκλησίας και υπάρχουν στο ΜΕΓΑΛΟ ΕΥΧΟΛΟΓΙΟ φαίνονται παρακάτω.

Ἡ τελετή τῆς καταδύσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ κατά τήν ἑορτήν τῶν Θεοφανείων τῆς 6ης Ἰανουαρίου.

Κατά τήν λιτανείαν ψάλλομεν τά ἰδιόμελα τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ Φωνὴ Κυρίου ἐπὶ τῶν ὑδάτων κ.λπ.

Εἰς τόν προκαθωρισμένον τόπον Καὶ ὑπὲρ τοῦ καταξιωθῆναι… κ.λπ. καί τό Εὐαγγέλιον τοῦ Μ. Ἁγιασμοῦ.

Εἰρηνικά ἕως τοῦ Ὑπὲρ τοῦ εἰσακοῦσαι…. Ἐπάκουσον ὁ Θεός… Εἰρήνη πᾶσι. Τάς κεφαλὰς ἡμῶν… Κλῖνον, Κύριε, τὸ οὖς σου, καὶ ἐπάκουσον ἡμῶν… Σὺ γὰρ εἶ ὁ ἁγιασμὸς… Ἐν Ἰορδάνῃ βαπτιζομένου σου Κύριε… καί ρίπτεται ὁ Σταυρός.

Ἀπόλυσις.(Ἐκ τοῦ παλαιοῦ Ἱερατικοῦ τῆς Ἀποστολικῆς Διακονίας, πρβλ. Πανοσιολ. Ἀρχιμ. Πατρικίου Καλεώδη, ΚΩΔΙΞ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΤΑΞΕΩΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΑ ΕΝ Τῌ ΕΚΚΛΗΣΙᾼ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΥΡΙΩΣ ΙΣΧΥΟΝΤΑ, ΗΤΟΙ ΕΙΔΙΚΟΝ ΤΕΛΕΤΟΥΡΓΙΚΟΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ, Ἤ ΠΕΡΙ ΙΕΡΑΣ ΑΙΣΘΗΤΙΚΗΣ ΔΟΚΙΜΙΟΝ, Ἔκδοσις Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθῆναι 2001, σελ. 77, 78.)

Ὁ Ἱερεύς, κλινόμενος, λέγει μυστικῶς τὴν Εὐχὴν ταύτην· Κλῖνον, Κύριε, τὸ οὖς σου καὶ ἐπάκουσον ἡμῶν, ὁ ἐν Ἰορδάνῃ βαπτισθῆναι καταδεξάμενος καὶ ἁγιάσας τὰ ὕδατα· καὶ εὐλόγησον πάντας ἡμᾶς, τοὺς διὰ τῆς κλίσεως τοῦ ἑαυτῶν αὐχένος σημαίνοντας τὸ τῆς δουλείας πρόσχημα· καὶ καταξίωσαν ἡμᾶς ἐμπλησθῆναι τοῦ ἁγιασμοῦ σου, διὰ τῆς του ὕδατος τούτου μεταλήψεώς τε καὶ ῥαντισμοῦ καὶ γενέσθω ἡμῖν, Κύριε, εἰς ὑγείαν ψυχῆς τε καὶ σώματος. Σὺ γὰρ εἶ ὁ ἁγιασμὸς τῶν ψυχῶν καὶ τῶν σωμάτων ἡμῶν, καὶ σοὶ τὴν δόξαν καὶ εὐχαριστίαν καὶ προσκύνησιν ἀναπέμπομεν, σὺν τῷ ἀνάρχῳ σου Πατρί, καὶ τῷ παναγίῳ καὶ ἀγαθῷ καὶ ζωοποιῷ σου Πνεύματι, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

ΧΟΡΟΣ: Ἀμήν.

Εἶτα, λαβὼν τὸν τίμιον Σταυρόν, εὐλογεῖ τὰ ὕδατα ἐκ τρίτου, κατάγων καὶ ἀνάγων αὐτὸν ὄρθιον, καὶ ψάλλων.

Ἦχος α’.

Εν Ιορδάνη Βαπτιζομένου Σου Κύριε….

Εἶτα, ῥαντίζων σταυροειδῶς, ψάλλει τὸ παρὸν Τροπάριον.

Επεφάνη σήμερον… -

Β. Για να κατανοήσουμε καλύτερα τον κύριο και βασικό ρόλο του ιερέα στις αγιαστικές πράξεις των διαφόρων ειδών Αγιασμών, θα ανατρέξουμε στην Παράδοση της Εκκλησίας. Σύμφωνα λοιπόν με τα υπάρχοντα ιστορικά στοιχεία η τελετή του Αγιασμού ήταν συνδεδεμένη με την Θεία Λειτουργία. Αναφέρει σε σχετικό άρθρο του ο καθηγητής της Θεολογικής σχολής του Α.Π.Θ. π.Κ.Καραϊσαρίδης τα εξής: «Ο ιερέας ήταν «φορεμένος» (Πάτμου 105, ιγ΄ αι.), η ακολουθία άρχιζε με το «Ευλογημένη η βασιλεία…» (Πάτμου 105), κατά την ψαλμωδία των αντιφώνων ο ιερέας εξερχόταν του βήματος και πήγαινε στο νάρθηκα η στο σημείο που υπήρχε η φιάλη με το προς καθαγιασμό ύδωρ, διαβαζόταν η καθαγιαστική ευχή, προχωρούσε στη συνέχεια προς το μέσο του ναού, αναγίγνωσκε την ευχή της μικράς εισόδου και ακολούθως εισερχόταν στο άγιο βήμα,για την συνέχιση της Θείας Λιτουργίας.

…Άλλη μία μορφή εξέλιξης του μικρού αγιασμού είναι η τοποθέτησή του στη θέση της λιτής της συνδεδεμένης με τη θεία λειτουργία. Ο ιερέας εξερχόταν προς τη φιάλη έξω του ναού και αντί των τροπαρίων της λιτής ψάλλονταν τα τροπάρια του λούσματος των Βλαχερνών, ακολουθούσαν τα ειρηνικά της θείας λειτουργίας, στα οποία αρκετά νωρίς προστέθηκαν και αιτήσεις από την ακολουθία του Μεγάλου αγιασμού, διαβαζόταν η καθαγιαστική ευχή του ύδατος και επιστρέφοντος του λειτουργού στο θυσιαστήριο συνεχιζόταν η θεία λειτουργία με την ψαλμωδία του Τρισαγίου ύμνου.

….Στην ακολουθία του μικρού αγιασμού επέδρασε η συνήθεια κατά τη βυζαντινή περίοδο της «βάπτισης των τιμίων ξύλων» η ο «απομυρισμός του τιμίου σταυρού», δηλαδή η εμβάπτιση του τιμίου σταυρού στο αγιασμένο ήδη ύδωρ, πράξη η οποία γινόταν κάθε 1η Αυγούστου στην εορτή της προόδου του Τιμίου Σταυρού. Η εμβάπτιση του σταυρού εισήχθηκε είτε από το Μεγάλο αγιασμό, γι’ αυτό υπάρχουν καθαρά και στο μεγάλο αγιασμό ειδικές προς τούτο τυπικές διατάξεις («όρθιον αυτόν κατάγων και ανάγων») ή από τη βυζαντινή λειτουργική πράξη της «βάπτισης των τιμίων ξύλων».( Ἰ. Φουντούλη –Ἀπαντήσεις εἰς λειτουργικάς ἀπορίας).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ. Η παράδοση και το τυπικό της Εκκλησίας μας είναι σαφές και ορίζει ο προεξάρχων Ιερεύς ή ο Αρχιερεύς ρίπτει τον Σταυρό στη θάλασσα ή εν προκειμένω στη Δεξαμενή! Πουθενά δεν αναφέρεται οτι μπορεί να δοθεί οτι ο Σταυρός τιμής ένεκεν και στους πολιτικούς άρχοντες να πράξουν κάτι που αποτελεί ιερό καθήκον των Ιερέων και των Αρχιερέων. Αυτά που έγιναν σήμερα είναι το λιγότερο ντροπή. Αφήσαμε τον λαϊκισμό και την υποταγή στην εξουσία να μας παρασύρει να κάνουμε πράγματα που δεν μας τιμούν και ισοδυναμούν με ΒΛΑΣΦΗΜΙΑ.

Ο ιερέας έχει την ειδική ιερωσύνη, δηλ. έχει λάβει με ειδική μυστηριακή ακολουθία την ιερωσύνη του στον ορθόδοξο ναό εν ώρα Θείας Λειτουργίας και μπορεί ακωλύτως να τελεί όλα τα μυστήρια και ακολουθίες της Εκκλησίας, ενώ ο λαικός που έχει την γενική ιερωσύνη, όχι την ειδική, μόνον μετέχει αγιαζόμενος από τον ιερέα και ποτέ δεν αγιάζει τους άλλους.